Με βάση τη Καστοριά - Πρέσπες

Από Καστοριά ασφάλτινα για ΠΡΕΣΠΕΣ. Ανεφοδιασμός. Αποφεύγοντας τα έντονα τουριστικά μέρη, ακολουθήσαμε τις όχθες και περιπλανηθήκαμε προσεχτικά στα αναχώματα και τους καλαμιώνες με χαμηλές ταχύτητες και αυτοσυγκράτηση ώστε να μην ταράξουμε τους φτερωτούς κατοίκους της όχθης. Κατεύθυνση ΜΙΚΡΟΛΙΜΝΗ. Συναντήσαμε πελεκάνους, κορμοράνους κι άλλα πουλιά που μας κοίταγαν με απορία.

Στη συνέχεια μπήκαμε και πάλι χώμα. Από ΟΞΥΑ προς ΚΩΤΑ σε απίστευτης ομορφιάς τοπία με μεικτά δάση και μαγνητική λάσπη. Δεν ήταν λίγες οι φορές που προτιμήσαμε να ρισκάρουμε τελείως εκτός δρόμου κομμάτια παρά να διακινδυνεύσουμε θανατηφόρο κόλλημα στη λάσπη.

Άσφαλτος, ΚΟΡΕΣΤΕΙΑ, και μετά προς την εγκαταλελειμμένη ΑΝΩ ΚΡΑΝΙΩΝΑ. Και πάλι χώμα. Από ΑΝΩ ΚΡΑΝΙΩΝΑ, ΒΙΤΣΙ, και τελικά ΝΥΜΦΑΙΟ. (οι αρκούδες δεν μας έκαναν την τιμή παρά το γεγονός ότι περπατήσαμε μέχρι τον ΑΡΚΤΟΥΡΟ για να τις δούμε). Και η μέρα τέλειωσε με ένα μεγάλο φαγοπότι (μπριζόλες αγριογούρουνου στη σούβλα) στο Νυμφαίο.

Άσφαλτος προς ΚΑΣΤΟΡΙΑ, καφές και ηλιοβασίλεμα στη λίμνη.

Κυριακή.

Από νωρίς ο φαγοποτικός τομέας της διοργάνωσης είχε μεριμνήσει για τα δέοντα. Αφού ενισχύσαμε το πρωινό τους προμηθεύοντας πίττες και κοκορέτσι (από χθες) αναχωρήσαμε για ΓΡΑΜΟ (2520μ υψόμετρο). Στο κέντρο μιας κοιλάδα με χορτάρι και μικροσκοπικά λουλουδάκια (αλπική ζώνη) πρόβαλε από μακριά το χωριό. Το χειμώνα ακατοίκητο, το καλοκαίρι 5 κάτοικοι και ένα καφενείο. Κατευθυνόμαστε προς ΠΕΥΚΟΦΥΤΟ. Ο δρόμος αλλού φαρδύς σα λεωφόρος αλλού στενός και γλιστερός. Σε πολλά σημεία χρειάστηκε να δουλέψει φτυάρι. Μεσημέρι. Πάσχα με τον εξωραϊστικό σύλλογο ΠΕΥΚΟΦΥΤΟΥ, με παραδοσιακούς χορούς και αυθεντικό κέφι.
Συνεχίζουμε με κατεύθυνση ΣΑΜΑΡΙΝΑ. Ο δρόμος εξαιρετικά δύσβατος και σε πολλά σημεία χιονισμένος -δυστυχώς άσφαλτος πια- το τοπίο κάτι παραπάνω από μαγευτικό. Μάρτυρας του πάλαι ποτέ πλούτου και της ευμάρειας, ο πλακόστρωτος δρόμος στη μέση του πουθενά.

Νυχτώνει.
Βιαζόμαστε να επιστρέψουμε. Οι εικόνες είναι τόσες πολλές που αισθανόμαστε σχεδόν ευφορία. Στο μικρό ταβερνάκι εμείς κι εμείς. Και η βραδιά κλείνει με ένα καλό φαγοπότι. Δοκιμάζουμε άγρια μανιτάρια.

Δευτέρα.

Τι κρίμα η επιστροφή αρχίζει. Κάνουμε λάθος και αντί για την Εγνατία παίρνουμε τον παλιό δρόμο. Αποζημιωθήκαμε. Το τοπίο ήταν καταπληκτικό.
Κίνηση, Κίνηση, Κίνηση. Την κοπανάμε από ΜΠΡΑΛΟ, ΕΛΕΥΘΕΡΟΧΩΡΙ. Στο δρόμο μόνοι μας. ΠΑΛΙΟΧΩΡΙ. Στάση για φαγητό. (είναι άδικο αλλά μου διαφεύγει το όνομα της ταβέρνας. Ποιότητα και ποικιλία που σπάνια βρίσκεται).
Χαλαρά και χωρίς κούραση μετά από 11 ολόκληρες ώρες φτάνουμε σπίτια μας.
Απλά καταπληκτικά.

Δυο λόγια για τις λίμνες

Σε μια μεγάλη κοιλότητα, η οποία περιβάλλεται από βουνά, δημιουργήθηκε πριν από περίπου 70 εκατομμύρια χρόνια μια μεγάλη λίμνη, η αρχική Πρέσπα. Πριν από μερικές δεκάδες χιλιάδες χρόνια, χωρίστηκε από προσχώσεις σε δύο μικρότερες, τη Μικρή και τη Μεγάλη Πρέσπα. Οι δύο λίμνες επικοινωνούν σήμερα με έναν δίαυλο, μέσω του οποίου τα νερά της Μικρής Πρέσπας ρέουν στη Μεγάλη. Η τελευταία δεν έχει επιφανειακή απορροή, αλλά τα νερά της διοχετεύονται, μέσα από υπόγειες καταβόθρες, στη λίμνη Αχρίδα της ΠΓΔΜ και από εκεί εκρέουν στον ποταμό Δρίνο και καταλήγουν στην Αδριατική.

Σημαντικό τμήμα των συνόρων της Ελλάδας, της Αλβανίας και της ΠΓΔΜ βρίσκεται μέσα στις λίμνες. Τη Μικρή Πρέσπα μοιράζονται η Ελλάδα και η Αλβανία, ενώ τη Μεγάλη και οι τρεις χώρες. Η Μικρή και η Μεγάλη Πρέσπα είναι από τις παλαιότερες ευρωπαϊκές λίμνες και η ύπαρξή τους καθορίζει τη γεωμορφολογία της περιοχής, ενώ είναι, παράλληλα, πηγή πλούτου, ζωής και πολιτισμού.

Όπως επισημαίνει η Εταιρεία Προστασίας Πρεσπών, οι πρώτοι ορνιθολόγοι που επισκέφθηκαν την Πρέσπα, στις αρχές της δεκαετίας του 1970, ανακάλυψαν έναν «ορνιθολογικό παράδεισο». Ο αργυροπελεκάνος, ένα από τα σπανιότερα είδη στον κόσμο, έχει βρει το δικό του καταφύγιο στην περιοχή των Πρεσπών, όπου φιλοξενείται ο μεγαλύτερος αριθμός αναπαραγόμενων ζευγαριών σε όλο τον κόσμο, με πάνω από 1.000 ζευγάρια. Στο πλάι τους, φωλιάζουν οι ροδοπελεκάνοι (50-200 ζευγάρια).

Η Μικρή Πρέσπα φιλοξενεί και πολλά άλλα σπάνια, υδρόβια πουλιά, όπως οι λαγγόνες, οι ερωδιοί (αργυροτσικνιάδες), οι λευκοτσικνιάδες και οι πορφυροτσικνιάδες, ενώ αξίζει να σημειωθεί πως η Πρέσπα είναι το μοναδικό μέρος στην Ελλάδα, όπου αναπαράγονται οι σταχτόχηνες.

Καρδιά του οικοτόπου των Πρεσπών είναι τα υγρά λιβάδια της περιοχής. Παλαιότερα, πολλές ανθρώπινες δραστηριότητες στην παραλίμνια ζώνη (βόσκηση με βοοειδή, κόψιμο και κάψιμο καλαμιώνων κ.ά), συνέβαλαν σημαντικά στη δημιουργία και τη διατήρηση εκτεταμένων υγρολιβαδικών εκτάσεων. Ωστόσο, στη δεκαετία του 1980 άρχισε να συρρικνώνεται η ανθρώπινη δραστηριότητα, με αποτέλεσμα τη συνεχή επέκταση των καλαμιώνων εις βάρος των υγρών λιβαδιών, τη μείωση του πληθυσμού των ψαριών (π.χ. γριβάδι), αλλά και την εξαφάνιση ή μείωση του αριθμού σημαντικών υδρόβιων πουλιών, όπως οι χαλκόκοτες και οι χουλιαρομύτες.